Giá vàng và bạc đã tăng vọt lên mức kỷ lục, phản ánh vai trò là nơi trú ẩn an toàn trong bối cảnh bất ổn kinh tế, nợ công gia tăng và niềm tin vào tiền pháp định suy yếu. Đà tăng mạnh gần đây chủ yếu đến từ “phí bảo hiểm phòng hộ” khi nhà đầu tư sẵn sàng trả cao hơn để nắm giữ kim loại quý như một dạng bảo hiểm tài sản. Về dài hạn, vàng và bạc không chỉ bảo vệ sức mua trước lạm phát mà còn duy trì giá trị, do đó nên được coi là công cụ bảo hiểm danh mục thay vì chỉ là kênh đầu cơ ngắn hạn.
Đà tăng kỷ lục của vàng và bạc trong bối cảnh bất ổn kinh tế
Giá vàng đã đạt mức cao kỷ lục 3.660 USD/ounce tính theo đồng tiền quan trọng nhất thế giới. Nó đã phá vỡ các ngưỡng kháng cự then chốt vốn kìm hãm giá kim loại quý này trong xu hướng đi ngang kể từ tháng 4/2025. Hiện giá vàng đã tăng 45% so với cùng kỳ năm trước và tăng 90% trong hai năm qua; trong khi đó giá bạc cũng tăng vọt, chạm mức 41,35 USD/ounce — tương ứng tăng 45% so với cùng kỳ và 80% trong hai năm.
Đợt tăng gần đây của vàng và bạc không hề bất ngờ trong bối cảnh kinh tế hiện tại. Tuy nhiên, điều đáng chú ý không phải là hướng đi của giá, mà là tốc độ tăng. Với tư cách nhà đầu tư, nhiều người có thể đặt câu hỏi: Liệu giá vàng và bạc đang tăng quá nhanh, leo dốc quá mạnh trong thời gian quá ngắn?
Hai kim loại này không chỉ được sử dụng trong công nghiệp, mà còn đóng vai trò như “gần giống tiền tệ”, được giao dịch trên thị trường theo cách giống như tiền. Đặc biệt trong thời kỳ hệ thống tiền pháp định toàn cầu chịu căng thẳng, vàng – và ở mức độ thấp hơn là bạc – được nhiều nhà đầu tư coi là “nơi trú ẩn an toàn.”
Hiện tại, có nhiều lý do thuyết phục khiến nhà đầu tư tìm đến vàng và bạc: triển vọng ngân hàng trung ương tiếp tục cắt giảm lãi suất; căng thẳng ngày càng tăng trong hệ thống kinh tế và tài chính quốc tế; cùng với những nghi ngờ ngày càng lớn về khả năng trả nợ của nhiều chính phủ.
Những yếu tố này làm dấy lên câu hỏi về độ tin cậy của tiền pháp định, khiến đầu tư vào trái phiếu kém hấp dẫn hơn và thúc đẩy nhu cầu đối với vàng, bạc — đặc biệt khi triển vọng cải thiện tình hình tài chính toàn cầu vẫn còn thấp.
Vàng và bạc – Bảo hiểm tài sản trước khủng hoảng
Trong bối cảnh đó, việc nắm giữ vàng và bạc vẫn hợp lý cho nhà đầu tư. Nhưng điều gì giải thích cho đà tăng mạnh mẽ đặc biệt của vàng trong hai năm qua?
Một yếu tố quan trọng là “phí bảo hiểm phòng hộ” đang tăng. Trong môi trường rủi ro đầu tư ngày càng cao, nhà đầu tư sẵn sàng trả nhiều hơn để nắm giữ vàng và bạc như một hình thức bảo hiểm. Chính sự dịch chuyển sang “chế độ định giá mới” có thể lý giải tại sao xu hướng giá ngắn hạn của vàng trở nên dốc đứng trong hai năm qua, dẫn tới sự chênh lệch lớn so với xu hướng dài hạn. Đây có thể không phải là một “sự phóng đại” sẽ sớm đảo ngược, mà là một sự điều chỉnh vĩnh viễn.
Điều này phản ánh sự tan rã dần của thế giới phương Tây: các chính phủ ngập trong nợ nần ngày càng mất niềm tin từ thị trường vốn; năng suất kinh tế chậm lại hoặc suy giảm; và cám dỗ in tiền điện tử qua ngân hàng trung ương để trả nợ ngày càng lớn — dẫn đến nguy cơ lạm phát cao hơn nhiều trong tương lai.
Trong nhiều thập kỷ qua, vàng đã vượt trội hơn các kim loại quý khác, hoàn thành xuất sắc vai trò lưu giữ giá trị. Nó đã bảo vệ chủ sở hữu khỏi sự mất giá sức mua của tiền pháp định và thậm chí đem lại giá trị thực. Từ tháng 1/2000 đến tháng 9/2025, mức tăng giá trung bình hằng năm của vàng là 10,7% bằng USD, gần 10% bằng euro, 12% bằng yên Nhật và 9,8% bằng nhân dân tệ Trung Quốc.
Mặc dù khả năng xu hướng tăng dốc của vàng và bạc kể từ cuối năm 2023 có thể tiếp diễn — đẩy vàng lên 5.500 USD/ounce và bạc gần 80 USD/ounce vào cuối năm 2026 — nhưng đây có thể không phải là kịch bản khả dĩ nhất.
Thay vào đó, xu hướng tăng mạnh có thể sẽ dịu lại sau khi đạt mức cao hơn đáng kể, với tốc độ tăng trưởng trở về gần với mức trung bình của 25 năm qua. Tuy vậy, vẫn có khả năng vàng sẽ sớm đạt 4.000 USD/ounce (tăng 9% so với giá hiện tại) và bạc sẽ đạt 48 USD/ounce (tăng 17%).
Việc dự đoán mức độ xấu đi nhanh hay chậm của tình hình kinh tế và tài chính toàn cầu là vô cùng phức tạp. Chẳng hạn, tại khu vực đồng euro, tình hình ngày càng bấp bênh: kinh tế Đức gần như rơi tự do, Pháp đang tiến gần một cuộc khủng hoảng nợ công công khai, và đồng euro lại đối diện một phép thử nghiêm trọng mới, đặt ra nghi vấn về khả năng tồn tại của nó. Những cú sốc tại châu Âu nhiều khả năng sẽ có tác động tiêu cực toàn cầu.
Trong bối cảnh này, giá vàng và bạc cao hơn đáng kể là điều có thể dự đoán. Tuy nhiên, với nhà đầu tư dài hạn, vàng và bạc không nên được nhìn nhận như công cụ đầu cơ ngắn hạn, mà như một bảo hiểm cho danh mục tài sản. Lịch sử đã chứng minh rõ ràng rằng vàng và bạc giúp chống lại sự mất giá sức mua của tiền pháp định, đồng thời bảo vệ nhà đầu tư trước rủi ro chính phủ và ngân hàng không thể thực hiện nghĩa vụ của mình.
